De Tour de France – en bij uitbreiding het wielrennen – zijn slopend. Niet alleen fysiek, ook mentaal. Bondscoach Serge Pauwels stelt vast hoe de koers de voorbije 5 jaar enorm geëvolueerd is. “Alles wordt gemeten en becijferd: het is belangrijk als renner om daarin niet te verdrinken.”

Tadej Pogacar sprak er openlijk over op de persbabbel na zijn 4e Tourzege: ook de mentale impact van het rennersleven is niet te onderschatten. “Een burn-out kan ook mij overkomen”, was de Sloveen eerlijk.

De Belgische bondscoach Serge Pauwels pleit er zelf ook al jaren voor om – naast de fysieke component – evenzeer aandacht te besteden aan het mentale aspect. “Dat is voor renners vandaag echt wel aan de orde”, vertelt Pauwels aan Sporza.

“En niet alleen op momenten wanneer het slecht gaat en het echt nodig is. Niet zoals een dokter die moet genezen. Neen, meer zoals een mental coach die er is om te optimaliseren. Zoals een renner ook naar een bike-fitter gaat. Die aandacht voor het mentale moet gewoon deel uitmaken van de omkadering.”

Alles wordt gemeten en becijferd. Het is belangrijk als renner om daarin niet te verdrinken.

Serge Pauwels

Pauwels is zelf nog maar 5 jaar renner af, maar stelt vast hoe er zelfs in die korte periode heel wat veranderd is in de koers. “Ik heb het echt zien evolueren sinds ik gestopt ben. Op vlak van voeding, op vlak van training, op vlak van alle mogelijke devices die alles meten.”

“Je slaap wordt gemeten, er zijn coaches die constant over je schouder meekijken, … In de koers moet je dan ook nog eens waken dat je aan je 120 gram koolhydraten per uur komt. Alles wordt gemeten en becijferd.”

“Ik denk dat het als renner belangrijk is om daarin niet te verdrinken en ook niet te vergeten waarom je koerst. Dat het vroeger je hobby was en je het graag deed. En dat je nog elke dag je plezier vindt in de koers of op training.”

Elke dag wordt er gevlamd. Ook mentaal is dat heel belastend.

Serge Pauwels

Daarnaast kan ook het koersen zelf mentaal belastend zijn, zeker in de Tour de France. “Je zet de tv aan en het is elke dag echt koers”, stelt Pauwels vast. “Ik sta er echt wel van te kijken hoe hard er elke dag gevlamd wordt. Dat kost veel energie.”

“Ook mentaal is dat heel belastend: je moet constant voor je positie vechten. Na elke bocht is het sprinten om op te schuiven en dan stel je vast dat je twee plaatsen opgeschoven bent omdat iedereen dezelfde intentie heeft.”

“Bovendien heb je ook nog de constante dreiging van valpartijen, waardoor je heel attent moet zijn. Neen, wielrenner zijn, is niet evident vandaag. En dan spreek ik niet alleen over de wedstrijden zelf. Ook daarnaast is er een strak regime. Elke dag van het jaar op je voeding letten, is een job op zich. Dat mag je echt niet onderschatten.”

Cijfers versus gevoel

Vermogensmeters, slaap monitoren, calorieën afwegen, … Meten is weten in het peloton. Maar het moet wel plezant blijven, benadrukt Serge Pauwels. En dat is voor elke renner anders.

“In de psychologie wordt een onderscheid gemaakt tussen “drang” en “dwang”. De drang om te presteren, is iets positiefs en stuwt je vooruit. Maar het mag geen dwang worden: iets wat opgelegd wordt en waar je je niet goed bij voelt.”

“Daar ligt de grens waar het mentaal minder gezond wordt, dan wanneer het voortkomt vanuit een bepaalde drang om goed te presteren.”

Drang is positief en stuwt je vooruit. Maar het mag geen dwang worden.

Serge Pauwels

Pauwels pleit ervoor om naast het meten ook ruimte te laten voor het gevoel van een renner. “Want op een gegeven moment beginnen die cijfers echt de bovenhand te halen.”

“Dan vroeg je aan een junior bij het ontbijt of hij goed geslapen heeft en hij kijkt meteen op zijn horloge die zijn slaap gemonitord heeft. Maar je mag nooit helemaal loskomen van het gevoel”, vindt de bondscoach.

Om dat duidelijk te maken aan de jeugd experimenteerde Pauwels onlangs tijdens een stage met de junioren in de Vogezen.

Je mag nooit helemaal loskomen van het gevoel.

Serge Pauwels

“Ze kregen de opdracht om een helling 2 keer op te rijden. De eerste keer aan 100 procent. De tweede keer aan wat zij dachten dat 85 procent was van hun maximale vermogen van de eerste test. Zonder de powermeter omhoog en proberen op gevoel met 85 procent te rijden.”

“En dan stel je vast dat de meesten daar niet meer dan 10 watt naast zitten. Dat lukt dus eigenlijk nog wel.”

“Het hoeven dus niet altijd alleen maar de cijfertjes te zijn. Ze mogen ook nog wel steeds vertrouwen op het gevoel. Dat vind ik nog altijd een heel belangrijke boodschap.”