Freek Rikkerink (32), bekend van het zangduo Suzan & Freek, heeft een optimistische post op Instagram geplaatst: “Het gaat eigenlijk best heel goed.” Dat klinkt misschien een beetje vreemd, want de zanger heeft uitgezaaide longkanker. Longarts-oncoloog Annelies Janssens (UZA) deelt zijn optimisme: “Sommige patiënten spreken over een wonderpil.”

Longarts-oncoloog Annelies Janssens benadrukt dat ze de precieze situatie waarin Freek zit, niet kent. Maar afgaande op wat we wel weten – zoals het feit dat het om een jonge persoon gaat die nooit heeft gerookt – vermoedt de arts dat Freek een zeldzamere vorm van longkanker heeft die vooral jongere mensen treft. “Bij dit type longkanker zit er een mutatie of afwijking op de kankercellen”, weet Annelies Janssens. “Voor dit type kanker geven we zogenaamde doelgerichte therapie, die in de vorm van pilletjes wordt toegediend. Die pilletjes slaan meestal heel goed aan.”

“In de eerste periode dat de patiënten deze pillen nemen, kunnen ze zich in plaats van slecht opnieuw heel goed gaan voelen”, legt longarts-oncoloog Janssens uit. “Ze voelen zich beter, zijn minder moe en hoesten minder. Wij noemen dat het lazaruseffect. Dus neen, het verbaast me niet dat Freek schrijft dat hij zich eigenlijk best goed voelt. Ik had dit verwacht. Sommige patiënten spreken dan ook over een wonderpil. Als arts is het heel fijn om dit soort therapie te kunnen geven. De behandeling kan wel niet bij elk type longkanker gebruikt worden. Het gaat enkel om longkankers waarbij er sprake is van mutaties op de tumorcellen.”

In dezelfde Instagrampost schrijft Freek dat de recente CT-scan bevestigt dat zijn herstel de goede kant opgaat. Maar is het toch niet een beetje te optimistisch om te spreken over herstel als het gaat over uitgezaaide longkanker? Longarts-oncoloog Janssens vindt van niet: “Mensen hebben altijd hoop en blijven optimistisch. De pilletjes zorgen ervoor dat de kanker onderdrukt wordt. Daardoor leeft de persoon in kwestie niet alleen langer, maar is de levenskwaliteit ook helemaal oké. De patiënt voelt zich door de behandeling écht beter. Dat is ook de reden waarom ik nooit spreek over terminale kanker maar wel over palliatieve kanker.”

“Omdat de pillen ervoor zorgen dat de kanker onderdrukt wordt, is het heel goed mogelijk dat een scan goede resultaten toont. Dat is precies wat we als artsen verwachten van de behandeling. Soms is er op de scan zelfs helemaal niets meer te zien en lijken de tumoren volledig weg te zijn”, zegt Janssens. Alleen betekent zo’n scan – helaas – niet dat de patiënten genezen zijn. Het herstel is maar tijdelijk.

Soms duurt herstel tien jaar

“Wat ‘tijdelijk’ hier precies betekent, is relatief”, weet Janssens. “Hoelang de therapie werkt, hangt immers af van persoon tot persoon en van mutatie tot mutatie. Het herstel kan een paar maanden duren. Ik heb patiënten die zich een jaar lang goed voelen. Of vijf jaar. Soms gaat het zelfs om tien jaar.”

Uiteraard hopen de behandelende artsen dat de medicatie ervoor zorgt dat de patiënten zich zo lang mogelijk goedhouden, maar op een bepaald moment zullen de mutaties toch kunnen ontsnappen aan de werking van de pilletjes.

“De therapie zorgt ervoor dat de kankercellen zich niet meer kunnen vermenigvuldigen”, zegt Janssens. “De pilletjes die de patiënt krijgt, passen als een sleutel op het slot van de mutatie. Maar op een gegeven ogenblik zal er spontaan een mutatie ontstaan waarbij de sleutel niet meer precies past op het slot. Daarop zal deze mutatie zich ongebreideld kunnen vermenigvuldigen. Dit is dan het moment waarop de therapie niet meer aanslaat.”